Het is een ijskoude avond wanneer we instappen bij veldwerkers Gijs (directeur) en Pierre (vrijwilliger) in hun busje. Stichting Veldwerk Haaglanden zet zich in voor dak- en thuislozen in de regio Haaglanden. Ze werken volledig zonder gemeentelijke of overheidsfinanciering, en alle medewerkers doen dit op vrijwillige basis.
Hun missie is eenvoudig, maar van groot belang: het opsporen en ondersteunen van de mensen die de maatschappij vaak over het hoofd ziet – de daklozen die hun onderkomen vinden in bossen, onder bruggen en op verborgen plekken in de stad.
Met volledig uitgeruste busjes rijden de teams rond, gevuld met essentiële benodigdheden zoals kleding, voedsel, medische spullen en zelfs voer voor huisdieren. Maar wat ze nog meer meenemen, is van onschatbare waarde: een menselijke verbinding.
Tijdens onze nachtelijke patrouille ontmoeten we mensen die in onvoorstelbare omstandigheden leven – onder bruggen, in bossen en in geïmproviseerde schuilplaatsen. Zonder hulp blijven deze mensen vastzitten in een vicieuze cirkel, zonder toegang tot de basisbehoeften die iedereen verdient.
We sporen mensen op die op onveilige locaties slapen, leggen contact met hen en begeleiden hen langzaam terug naar ondersteunende diensten.
Als je het niet gezien hebt, kun je je niet voorstellen dat iemand zo leeft.
De realiteit van dakloosheid
Tijdens onze nachtelijke patrouille met Veldwerk Haaglanden en Stichting Sheltersuit kwamen we mensen tegen die in onvoorstelbare omstandigheden leefden – onder bruggen, in bossen en in tijdelijke schuilplaatsen.
Diep in het bos vinden we Ahamed. Hij leeft daar al weken, overlevend onder een zeil met nauwelijks bescherming tegen de elementen. "Slapen in het bos is illegaal," herinnert Pierre ons. "Ze zijn altijd op de vlucht, gedwongen om constant nieuwe schuilplaatsen te zoeken, zonder te weten wanneer ze weer gewekt worden en te horen krijgen dat ze moeten vertrekken."
We gaven Ahamed een Shelterbag – een draagbare slaapzak die is ontworpen om mensen warm en droog te houden. Het is geen thuis, maar het is iets. Een klein beetje comfort in een wereld die hem zo weinig biedt.
Een gebroken systeem - werken zonder een dak boven je hoofd
Een van de verhalen die we horen, gaat over een man die zeven dagen per week werkt, maar geen onderdak heeft. Zijn bankrekening is geblokkeerd, en zonder adres kan hij niets regelen. Zonder vast inkomen kan hij geen adres krijgen. Het is een vicieuze cirkel. “Elke ochtend wast hij zich in het ziekenhuis voordat hij naar zijn werk gaat,” legt Gijs uit. “In de middag verzamelt hij flessen en blikjes om het openbaar vervoer naar zijn werk te kunnen betalen.”
Uiteindelijk helpt het team hem om zijn bankrekening te herstellen, en wordt zijn salaris eindelijk gestort. Hij woont nu in een kleine caravan, terwijl hij nog steeds op zoek is naar iets permanents. Het is een kleine overwinning, maar het laat zien hoe makkelijk het is om door de mazen van het net te vallen en hoe moeilijk het is om er weer uit te klimmen.
Gijs herinnert zich een andere nacht, toen een telefoontje van een bezorgde burger hen naar een man leidde die in de bosjes bij een ziekenhuis lag te slapen. “Op het eerste gezicht leek hij een gewone man. Je zou nooit denken dat hij dakloos was,” zegt Gijs. “Hij had een baan, maar geen huis. Geen verslaving, geen geestelijke gezondheidsproblemen – gewoon een man die door het systeem in de steek was gelaten.” Deze man sliep al maanden buiten en werkte elke dag. Nadat het team zijn verhaal had gehoord, zetten ze zich in om hem in een stabiele situatie te krijgen.
Maar zoals Pierre ons herinnert, verdwijnen de uitdagingen niet, zelfs niet wanneer alles er beter uitziet. “Nu hij weer geld verdient, verwachten we dat de incassobureaus elk moment kunnen aankloppen. Het ene probleem wordt opgelost, maar het volgende dient zich al snel aan.”
Je zou denken dat fulltime werken betekent dat je je een woning kunt veroorloven. Maar voor velen is dat niet de realiteit.
Wanneer het weinige dat je hebt, je wordt weggenomen
Onder een brug komen we de resten tegen van wat ooit een provisorisch huis was. Het is afgebrand.
“Dit was iemands leven,” zegt Gijs hoofdschuddend. “Of je nu vindt dat ze hier moeten zijn of niet, niemand verdient dit.”
De brand was geen ongeluk. Iemand had het met opzet aangestoken. Het is een harde herinnering aan hoe kwetsbaar deze mensen zijn. Zelfs als ze een plek vinden om zich te vestigen, kan die in een oogwenk worden weggenomen.
Ze hadden bijna niets, en toch raakte ze opnieuw alles kwijt.
Het falen van het systeem: wetten die straffen in plaats van beschermen
Een van de grootste frustraties van Gijs en Pierre is hoe het systeem dakloosheid criminaliseert in plaats van de onderliggende oorzaken aan te pakken. “De stad besteedt geld aan het ophangen van borden met ‘Hier mag je niet slapen’ in plaats van het probleem daadwerkelijk aan te pakken,” zegt Gijs.
Ze vertellen hoe mensen van de ene plek naar de andere worden geduwd, zonder ooit een echte kans te krijgen om hun leven weer op de rails te krijgen. Toch blijven ze niet opgeven.
“Stap voor stap proberen we iemands leven weer op te bouwen,” zegt Gijs. “Het lukt niet altijd, maar soms wel. En dat is wat ons door laat gaan.”
Hoe je kunt helpen
Dakloosheid gaat niet alleen over het ontbreken van een thuis; het gaat over het ontbreken van ondersteuning. Jij kunt helpen door te doneren aan organisaties als Sheltersuit, te pleiten voor systemische verandering en het stigma rond dakloosheid aan te vechten.
- Doneer: Elke bijdrage aan de Sheltersuit Foundation ondersteunt direct de productie en distributie van Sheltersuits.
- Verspreid bewustzijn: Deel ons verhaal op sociale media of bespreek het met vrienden en familie. Bewustwording is een krachtige manier om te helpen.
- Vrijwilliger: Als je vaardigheden, tijd of middelen te bieden hebt, overweeg dan om vrijwilligerswerk te doen voor ons of organisaties zoals Veldwerk Haaglanden bij jou in de buurt.
